Gwilham ar Borgn - Diaoul Lokmeltroù

DIAOUL LOKMELTRO (60)

TON KOROLL

— Disul ’barzh an oferenn

- Setu c’hoazh un eil sorc'hienn -

Rak daousto nend eo ket hir,

Ne gredan ket ema gwir.

— Person Gwern en deus lâret

- Kement-se ne gredan ket -

E vo miret doc’h an diaoul

A vont ken da Lokmeltro.

— Ha da bep heni a gar

Gwelet an diaoul aval-douar

A yay sur mat d’an ifern

Get holl diaouled parrez Gwern.

— Evidin-me me sento

Kaoc’h e’it diaoul-kaoc’h Lokmeltro

Nag e torrehe ar gwer

A bep fenestr zo e kêr.

— Me ray lec’h d’ar jañdarmed

Ha d’ar person da welet;

Da jañdarmed daou ganton

Ha d’un tri pe pevar berson.

— Ar re-se zo hir o fri

A gavo buan diaoul an ti

- Hennañ zo sur ur paotr kailh -

Ar bugul eo ar spontailh.

— Doc’h m’ema diaoul pe diaoulez

’Ma bugul pe bugulez

O c’has o-daou d’ar prizon

E’it goût mat o c’hondision.

— Ar jañdarm a zo koutant

’Ma an diaoul en e gouvant,

Met an deiz àr-lerc’h eñv glev

’Ma an diaoul e Lokmeltro.

— Ar person goll e latin

- An diaoul-se a zo re fin –

Ur «physicien» a Bariz

A vo gwell e’it tud-iliz.

— «Daomp d’en klask lâr ur Gwernad

Hag e vo gwraet labour vat

Ni er skarzho sur er-maez

Get bugul ha bugulez.»

— Met da c’hortoz kement-se

Den ne gousk en e wele.

An diaoul-se evit c’hoari

Skrap ar lienaj àr an ti.

— Koustele mar bez gouiet

Piv eo an diaoul milliget

A vo kaset da Bondi

Hag e vint jujet o zri.

— Ar juj pa lenno ar c’hod

A greno en e bilhot

Get aon bras a vont àr gein

An diaouled zo da jujiñ.

— «C’hwi eo diaouled Lokmeltro

- Bout a zo tri el lec’h daou -

Ha da glask mar zalc’hont c’hoazh,

Parrez Gwern a baso razh.

— Nend eus ’maet e’it un dra jaojabl

Reiñ ar marv dezhe fonnapl

Get mell-benniget ar Sant,

Diaoul ha diaoulez èl m’emaint.»

— Ma aviz a zo dister

Chomer pep unan er gêr

Hag el lec’h klask diaoul un all

Klask hos heni-c’hwi ray gwell.

Ar sonenn bet klevet ar Radio Bro Gwened

Diaoul Lokmeltro

Notennoù Yezh

oferenn: disul ’barzh an overenn = disul en oferenn ■ D overenn
sorc'hienn: sorc’hienn dibabet evit al lec’hienn-mañ, un tammig dre fari! ■ sorc’henn er GABAV [Geriadur ar Brezhoneg A-vremañ, F. Favereau]
rak / kar: D kê/tchê
daousto: daoust (+ ma alies)
nend eo ket (bout/bezañ): n'eo ket / ned eo ket / n’ez eo ket (hir)
ne gredan ket ema (bout/bezañ): ema a vez implijet e gwenedeg = emañ = ez eo (gwir)
miret doc’h: mirout ouzh ■ paraat ouzh…, harziñ/herzel da
a vont ken da Lokmeltro: miret
an diaoul aval-douar: an «diaoul aval-douar»? ul lesañv eo - iskisat lesañv !
a yay (mont): a yay / a yelo / az aio
sur mat: ken sur ha tra
d’an ifern: D ihuern
evidin-me (evit): e’idin-me / aveidin-me / evidon-me}
me sento (sentiñ): doujiñ ouzh ar pezh oa bet lâret «din»
gober (ober): «gober» a glever bepred er vro Pourlet ■ ar «g» a choma en anv-gwan-verb «graet», D gwraet
kaoc’h e’it diaoul-kaoc’h Lokmeltro: «kaoc’h e'idoc’h!» a vez lâret
nag e torrehe (terriñ/torriñ): nag e torrfe – doare-divizout (ar c’hoñdisionel) = zoken ma torrfe
ar re-se zo hir o fri (bout/bezañ hir e fri...): frazenn vrezhonek heverk «ar re-se zo hir o fri» (anaforenn vrav) ■ bout hir e fri (evit turiellat/kavout penn da…)
hennañ: Dibabet hon eus «hennañ» a vez klevet kalz er vro Pourlet = hemañ = hennen (Gw. Sorc’hiennoù) ■ honnañ = homañ = honnen Sd Sorc’hiennoù ivez), stummoù gwregel
ur paotr kailh: ur paotr drouk ■ gweler: Sonenn «Ar paotr kailh»
doc’h m’ema diaoul (bout/bezañ): doc’h = hrevez D hreve = hervez ■ doc’h m’ema a zegas daou dibab, amañ an dibab a zo etre «diaoul» pe «diaoulez»
o c’has (kas): kas anezhe / kas anezho
o-daou d’ar prizon: an daou anezhe (anezho)
goût o c’hondision: kondision da lâret eo stad an daou anezhe amañ ■ Ster arall: «un tamm «kondision» am eus doc’hoc’h» a vez lâret ivez evit «dele»/«dle», pa vez distroet ur servij bennak
koutant: kontant = bet en deus e c’hoant
’ma: ema, «emañ an diaoul en e gouvant»
(an diaoul) en e gouvant: distroet eo an diaoul d'ar «gêr» amañ - an diaouled a vez é chom e kouvantoù!
eñv glev (klevout): eñv a glev ... ■ ar rannig-verb «a» ne vez ket skrivet bepred.
ar person goll e latin (koll): ar person (a) goll e latin (just-èl e galleg)
an diaoul a zo fin: fin = abil = ampart D ampert
gwell: gwelloc’h (ne vez ket klevet «gwelloc’h» er vro Pourlet
e’it: evit = eget tud-ilizamañ (tud a iliz)
klask: D klac’h, tost seul gwezh
ur Gwernad: un den a barrez Gwern (Bubri > Bubriad)
e vo gwraet (gober): ober > gwraet = graet e lec’h all = D groeit
ni er skarzho er maez: skarzhiñ/skarzhañ er maez ■ skarzhiñ ar c’hraou ■ anv-lec'h: «Toull-Skarzh» e-tal Lokmac'hloù
kement-se: an dra-se
den ne gousk: kousket > ne gousk ket den ■ heni ’bet / D hani ’bet / hini ebet) = den ebet
skrapiñ: skrapañ, tapout krog e...
skrap ar lienaj: lien D yan (D = Distagadur) li a vez distaget «y» er vro Pourlet, unan a arouezioù brezhoneg ar Skorv ■ Skouerioù: lienaj D yañ/nach / kelien D ke/yan / Seglian D se giyan + «ilh» dilhad D di/yed
koustele: klaoustre
mar bez (bout/bezañ): mar bez gouiet = ma vez gouiet – kemmadur b-v
gouiet: gouezet = gouvezet
piv a vo kaset da Bondi?: rannig-verb «a» ■ «é vo» a gaver en destenn, a rankehe bout ar rannig-verb «e» er skritur a vremañ. ■ ar son «é» a vez klevet get ur ganerez ag ar vro
kas da Bondi: kas da (anv lec'h) + kemmadur
e vint jujet o zri (bout/bezañ): an tri anezhe a vo jujet ■ «é vein jujet ou zri» a gaver er skrid. Ar fari-mañ a zegouezha alies a-walc'h er levr «vein» (me a vo) / «vint» (int a vo)
pa lenno: lenno ar c’hod , ar soniad «enn» a zo hir er vro Pourlet: «hennañ ouia len’», soniad «en» hir.
a greno en e bilhot (pilhot): pilhot/pilhotoù ■ dilhad, evit farsal fet a sae ar juj ■ pilhaoù
get aon a vont àr gein (mont) (kein): mont àr gein an diaouled = mont d’ober «àr-dro» an diaouled – kar pratikoù diaes int kredapl...
da jujiñ: da vout/da vezañ jujet/barnet ■ barn
el lec’h: e-lec’h a vez skrivet mod-se get get G. ar Borgn
klask: klask a vez distaget D klac’h dalc''hmat, namaet pa zispleger ar verb: klaskit 'ta!
mar zalc’hont (derc'hel): mar zalc’hont ■ D mar zalc’hant ■ ma talc’hont
Parrez Guern a baso razh: razh = tout = razh ‘bezh (razh a-bezh) = ar barrez a bezh = an holl barrez
nend eus ’maet: namaet = nemet ■ D ’maet
un dra jaojabl: un dra vat / un dra« mat d’ober» (amañ) = dereat / a-vod
reiñ ar marv da unan bennak: lazhiñ
dezhe: dezhe/dezho, d'an diaouled...
get mell-benniget ar Sant: ur maen ront a veze impleet da reiñ ar marv d'an dud a oa «ar o beskelloù» D bechelloù/war o zalaroù er brezhonegoù 'rall. (Notenn e: Brezhoneg ar Skorv, Herri ar Borgn) ■ Studiet eo bet mell Lokmeltro get Jozeb Loth, ur Pourlet arall.
èl m’emaint: D èl m’emant ■ evel m’emaint
dister: ne dalv ket kalz a dra
(e) chomer: «chomér» er skrid = chomel ■ daet omp da grediñ ema «chomer» (= e chom «an den» - an dibersonel e brezhoneg) a gaver amañ.
klask diaoul un all: klask sioù/techoù fall an dud all
hos heni-c’hwi: henstumm ho<hos / hos hani-c’hwi ■ D ho kani-c’hwi kentoc’h an deiz a hiriv.
klask hos heni-c’hwi ray gwell: gwell(oc’h) vehe deoc’h sellet doc’h ho pec’hedoù hoc’h-unan.

Ar skrid orin

Diaoul Lokmeltro